IАНУ-д н??рлэж буй х?ний хувийн ?с?лт х?гжиж буй орнууд дахь х?р?нгийн урсгалыг бууруулж, зах зээлийн тогтворг?й байдлыг ?д??ж магадг?й
ВАШИНГТОН, 2015 оны 6-р сарын 10-ны ?д?р – ?н??д?р гарсан Дэлхийн Банкны Группын хамгийн с??лийн Дэлхийн Эдийн Засгийн Т?л?в тайланд х?гжиж буй орнууд 2015 онд газрын тос болон бусад бараа б?тээгдэх??ний ?нийн уналтын шинэ эрин ?ед дасан зохицохын зэрэгцээ зээлийн ?рт?г ?с?х т?л?втэй байгаа тул д?р?в дэх жилдээ дарааллан эдийн засгийн ?с?лт хангалтг?й т?вшинд байх зэрэг ц??нг?й х?нд бэрхшээл??дтэй тулгарч байна гэж мэдээллэсэн байна
??ний ?р д?нд х?гжиж буй орнуудын эдийн засгийн ?с?лт энэ жил 4.4 хувьтай, харин 2016 онд 5.2 хувь, 2017 онд 5.4 хувь болж ?с?х т?л?втэй байна.
Дэлхийн Банкны Группын Ер?нхийл?гч Ноён Жим Ёонг Ким "Х?гжиж буй орнууд санх??гийн хямралын дараа дэлхийн эдийн засгийн ?с?лтийн х?д?лг??р байсан хэдий ч одоо тэдэнд ил?? хэц?? эдийн засгийн орчин тулгараад байна. Бид бага болон дундаж орлоготой орнуудыг ил?? тэсвэр хатуужилтай болгож, энэх?? шилжилтийг аль болох найдвартай даван туулахад нь ??рсдийн з?гээс чадах б?хнээр туслах болно. Ард иргэдийн боловсрол болон эр??л мэндэд х?р?нг? оруулалт хийж, бизнесийн орчныг сайжруулж, дэд б?тцийн шинэчлэлт сайжруулалтаар шинэ ажлын байрууд бий болгож чадсан орнууд ирэх жил??дэд ил?? бат б?х, х?чтэй болно гэдэгт бид итгэж байна. Эдгээр т?рлийн х?р?нг? оруулалтууд хэдэн зуун сая х?м??ст ядуурлаас гарахад нь тус нэмэр ?з??лэх болно." гэж мэдэгдсэн байна.
АНУ дахь х??ний хувь х??р?х т?л?втэй байгаа тул ирэх саруудад х?гжиж буй эдийн засгуудын хувьд зээлийн ?рт?г нэмэгдэж улам ?нэтэй болно. АНУ-ын эдийн засгийн сэргэн босголт одоо ч ?ргэлжилж байгаа б?г??д дэлхийн томоохон эдийн засгуудын х??ний хувийн т?вшин бага хэвээр байгаа тул энэх?? ?йл явц харьцангуй нам тайван илрэх т?л?втэй байна.
Хэдий тийм боловч энэх?? х?лээлттэй холбоотой томоохон эрсдл??д байгааг тайланд тайлбарласан байна. 2013 онд АНУ-ын бодлогыг хэвийн хэмжээнд оруулж тогтворжуулах анхны мэдэгдэл санх??гийн зах зээлд эмх замбрааг?й байдал ??сгэсэнтэй адил - одоо "бууралтаас болсон хилэгнэл" гэж яригддаг - АНУ-ын Холбооны Н??цийн Сан буюу Т?в Банкны дэлхийн санх??гийн хямралаас хойших анхны х??ний хувийн ?с?лт буюу х??р?лт нь зах зээлийн тогтворг?й байдлыг ?д??ж, х?гжиж буй зах зээлд чиглэсэн х?р?нгийн урсгалыг ДНБ-ий 1.8 хувьтай тэнцэх хэмжээгээр бууруулж болзошг?й байна.
Дэлхийн Банкны Ахлах Эдийн Засагч болон Дэд Ер?нхийл?гч Каушик Басу "Дэлхийн эдийн засгийн х?л доорх газар аажмаар тэгэхдээ гарцааг?й шилжилт х?д?лг??нд орж байна. Хятад маш чадамгай саад бэрхшээлийг даван гарч одоо 7.1 хувийн ?с?лттэй явж байна, харин авлигын хэрэг хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр шуугиан тариад байгаа Бразил улсын хувьд байдал тааг?й байгаа б?г??д эдийн засгийн ?с?лт хасах тооруу орсон байна. 7.5 хувийн ?с?лттэй байх т?л?втэй байгаа Энэтхэг улс энэ жил анх удаа Дэлхий Банкны томоохон эдийн засгуудын жагсаалтыг тэрг??лж байна. Энэх?? эдийн засгийн д?р т?рхийн шилжилт х?д?лг??нийг с??дэрлэж байгаа хамгийн том з?йл бол удахг?й н??рлээд байгаа АНУ-ын х??р?лт юм. Энэ х??р?лт нь х?р?нгийн урсгалыг бууруулж, зээлийн ?ртгийг ?сг?ж болзошг?й юм. Дэлхийн Эдийн Засгийн Т?л?в тайлангийн энэ удаагийн дугаар АНУ-ын х??ний хувийн х??р?лт х?гжиж буй дэлхий дахины орнуудад хэрхэн н?л??л?х талаар дэлгэрэнг?й д?н шинжилгээ танилцуулах болно." хэмээн санал бодлоо хуваалцлаа.
Энэх?? х??р?лт нь ялангуяа х?гжиж буй зах зээл??дийг улам ?рт?мхий, эмзэг, тогтворг?й болгохын зэрэгцээ ирээд?йн ?с?лтийн т?л?вийг доройтуулах юм. Тасралтг?й ?ргэжилж буй бараа б?тээгдэх??ний ?нийн уналтанд дасан зохицох гэж тэмцэж буй бараа б?тээгдэх??н экспортлогч х?гжиж буй зах зээл??дийн болон бодлогын тодорхойг?й байдалтай орнуудын хувьд х?р?нгийн урсгалын удаашрал нь тэдний бодлогын т?вшний асуудлуудыг улам г?нзгийр??лэх аюултай байна.
"Х?гжиж буй зах зээл??дийн хувьд санх??гийн болон гадны х?чин з?йлсд тэсвэр хатуужилтай болох оновчтой, хэрс?? бодлогын т?вшний арга хэмжээ авааг?й бол тэд дэлхийн эдийн засгийн ороо бусгаа байдал болон АНУ-ын Холбооны Н??цийн Сангийн чангалах бодлогын ?р д?нд томоохон саад бэрхшээл??дтэй тулгарах аюул н??рлээд байна." хэмээн Дэлхийн Банкны Х?гжлийн Хэтийн Т?л?в Судлах Газрын Захирал Айхан Козе хэлсэн байна.
Газрын тос болон бусад стратегий ач холбогдолтой бараа б?тээгдэх??ний ?нийн т?вшин доогуур байгаа нь бараа б?тээгдэх??ний экспортоос ?нд?р хамааралтай х?гжиж буй орнуудын эдийн засгийн удаашралыг эрчимж??лж байна. Нэг талаас инфляцийн бага т?вшин, т?свийн зарцуулалтын дарамт болон импортын ?рт?г бараа б?тээгдэх??н импортлогч орнуудад эерэгээр н?л??лж байгаа ч газрын тосны ?нийн уналт ??нээс ил?? эдийн засгийн х?д?лг??н бий болгохг?й байгаа нь маш олон улс орон цахилгаан, тээвэр, усжуулалт болон бусад гол дэд б?тцийн ?йлчилгээний байнгын хомсдол, улс т?рийн тодорхойг?й байдал болон цаг уурын с?р?г ?зэгдлээс ??дэлтэй шир??н ?ер ба ган гачигтай тулгарч байгаатай холбоотой юм.
Итгэл найдвар сул м?н инфляцийн т?вшин ?сс?н Бразилийн эдийн засгийн ?с?лт 2015 онд 1.3 хувиар агших т?л?втэй байгаа нь 1-р сартай харьцуулвал 2.3 хувиар доогуур байна. Харин газрын тосны ?нийн уналт болон хориг арга хэмжээнд цохиулсан Оросын эдийн засаг 2.7 хувиар агших т?л?втэй байна. Мексикийн ДНБ д?нг?ж 2.6 хувиар дээшлэх т?л?втэй байгаа нь АНУ-ын эдийн засаг дахь богино хугацааны удаашрал болон дэлхийн газрын тосны ?нийн уналт Мексикийн эдийн засгийн ?с?лт?нд н?л??лж байгаатай холбоотой юм. Хятадад маш анхаарал болгоомжтой удирдсан эдийн засгийн удаашрал ?ргэлжилж байгаа хэдий ч ?с?лт энэ жил маш ?нд?р т?вшинд буюу 7.1 хувьтай байна. Газрын тосны импортлогч болох Энэтхэгийн хувьд эдийн засгийн шинэчлэл??д итгэл найдварыг дээшл??лсэн б?г??д газрын тосны ?нийн уналт ?рт?мтгий эмзэг байдлыг бууруулсанаар 2015 онд эдийн засгийн ?с?лтийг маш ?нд?р буюу 7.5 хувьд аваачсан байна.
Тайлан дахь тусгай д?н шинжилгээ нь бараа б?тээгдэх??ний экспорт болон х?р?нг? оруулалтаас хамааралтай бага орлоготой орнууд одоогийн эдийн засгийн орчинд ?рт?мтгий байгааг харуулж байна. 2000-д оны дунд ?еийн бараа б?тээгдэх??ний ?нийн огцом ?с?лт нь эдгээр орнуудын эдийн засгийг их хэмжээгээр бэхж??лсэн нь гол метал, ашигт магтмалын ордуудын шинэ нээлт??д, н??цийн х?р?нг? оруулалт болон бараа б?тээгдэх??ний экспорт ?рг?жс?нтэй холбоотой юм. Тиймээс бараа б?тээгдэх??ний ?нийн т?вшний уналт ?ргэлжлэх т?л?в нь бодлого боловсруулагчдыг улсын н??цийг метал болон ашигт малтмал биш харин ?с?лтийг залах бусад ?ндэсний эдийн засгийн ач холбогдолтой салбаруудад зориулахад х?ргэж магадг?й болоод байна. Энэ байдал нь шилжилтийг х?нг?вчл?х чиглэсэн буфер бий болгох бодлогууд болон байгалийн н??цийн бус салбар дахь ?с?лтийг дэмжсэн шинэчлэл??дийн ач холбогдлыг ?сг?ж байна.
"Д?рв?н жил дарааллан ?ргэлжилсан хангалтг?й г?йцэтгэлийн дараа х?гжиж буй орнуудын эдийн засгийн ?с?лт одоо ч эрч х?чээ авч чадахг?й байна. Санх??гийн н?хц?л байдал таатай байгаа хэдий ч х?д?? аж ахуй, эрчим х?ч, тээвэр, дэд б?тэц болон бусад амин чухал эдийн засгийн ?йлчилгээний дутагдлын улмаас удаан хугацааны турш сунжирсан эдийн засгийн удаашрал маш олон х?гжиж буй орнуудад ?ргэлжилсээр байна.Тийм учраас б?тцийн шинэчлэлийг яаралтай хийх шаардлага гарч байна." хэмээн энэх?? тайлан гаргах ажлыг удирдсан ахлах нийтлэгч Франциска Онсорж хэлсэн байна.
?нд?р орлогтой орнуудын хувьд харин эсрэгээр эдийн засгийн сэргэн босголт х?чээ авсаар байна. Европын б?с нутаг болон Японд ?с?лт хурдсаж, харин АНУ-д жилийн эхээр сул байсан эдийн засаг ?рг?жс??р байна. ?нд?р орлоготой орнуудын эдийн засаг энэ жил 2.0 хувь, 2016 онд 2.4 хувь, 2017 онд 2.2 хувиар ?с?х т?л?втэй байна. Харин дэлхий нийтийн эдийн засаг энэ жил 2.8 хувь, 2016 онд 3.3 хувь, 2017 онд 3.2 хувиар ?с?х т?л?втэй байна. 1
Х?гжиж буй эдийн засгуудын т?л?вийн эрсдл??д ?с?лт?д дарамт учруулсаар байна. Европын б?с нутаг болон Япон дахь зогсонги байдал ?ргэлжлэх аюул гэх мэт зарим эрсдл??д буурсан хэдий ч шинэ эрсдл??д бий болсоор байна. Удахг?й н??рлээд байгаа АНУ дахь х??ний хувь ?с?лттэй давхцан х?гжиж буй зах зээл??дийн эерэг зээлийн зэрэглэл буурч байна. Ялангуяа газрын тос экспортлогч орнуудад санх??гийн зах зээлийн тогтворг?й байдлын эрсдэл нэмэгдэж, х?р?нгийн урсгал буурч байна. АНУ-ын долларын ханшийн хэт ?с?лт дэлхийн хамгийн том зах зээлийн сэргэн босголтыг хязгаарлахын зэрэгцээ дэлхий даяарх АНУ-ын худалдааны х?рш??дэд с?р?г??р н?л??л?х магадлал ?нд?р байна.
Тайлангийн эх хувилбар болон дагалдах ?г?гд?л мэдээллийг дараах хаягаас авах боломжтой: www.worldbank.org/globaloutlook
1 2010 оны худалдан авах чадварын харьцааны жин ашиглавал дэлхий дахины эдийн засгийн ?с?лт 2015 онд 3.4 хувь, 2016 ба 2017 онд 4 хувь болно.
